Pasta met bonenballen & waarom ik (bijna volledig) veganistisch eet

Tijdens deze nationale week zonder vlees stond ik weer even stil bij het feit dat ik in de afgelopen 3 jaar geleidelijk van minder vlees, thuis geen vlees, helemaal geen vlees, geen vis, minder zuivel en eieren naar bijna volledig vegan ben gegaan in mijn eetpatroon. Deze weg van geleidelijkheid werkte voor mij perfect omdat ik zo absoluut niet in de verleiding ben gekomen om een stap terug te gaan, omdat er niks off-limits was. En zo kan ik 100% zeggen dat ik nooit in de verleiding kom om wel vlees of vis te eten en zelfs kaas mis ik absoluut niet. Hieronder de reden waarom ik mijn eetpatroon veranderde en waarom dit voor mij zo makkelijk ging. Hopelijk geeft dit wat inspiratie en leidt het ertoe dat jullie ook een keertje een maaltijd zonder vlees eten, een lasagne of pizza zonder kaas eet of helemaal overstapt op een vegetarisch of zelfs veganistisch voedingspatroon. En uiteraard ook nog een lekker recept voor pasta met vegan ‘gehaktballen’ als beloning, om maar te laten zien dat eten zonder dierlijke producten net zo lekker is als met. Want uiteindelijk is het enige argument voor het eten van vlees de smaak, en heerlijke gerechten – dat heb ik wel geleerd – zijn er meer dan genoeg zonder vlees, vis, zuivel en eieren.

De start

Het exact moment dat ik minder vlees ging eten weet ik niet meer. Maar de eerste motivatie kwam vooral door het effect van de vleesproductie op het milieu. En hoewel ik als tiener altijd riep dat ik nooit vegetariër zou kunnen zijn en enorm van vlees hield, ging me dit enorm makkelijk af. Ik merkte dat ik creatiever werd met koken en waar ik eerst vlees gewoonweg schrapte uit gerechten (pasta zonder gehakt, een vleesloze curry) begon ik gaandeweg meer te lezen over voeding en het te vervangen met peulvruchten (bonen, kikkerwten en linzen eet ik letterlijk elke dag), noten en combineerde dit met volkoren granen om een compleet aminozuurprofiel binnen te krijgen. Uiteindelijk at ik hierdoor helemaal geen vlees meer thuis en ook buitenshuis at ik vaker vegetarisch. Ik ben alleen niet zo van half werk, en een harde grens werkte beter, dus ging ik zo’n 2 jaar geleden over naar helemaal geen vlees meer. De reden dat dit even duurde was vooral dat je het idee hebt mensen tot last te zijn doordat ze met jou rekening moeten houden.

Van vega naar (bijna volledig) vegan

Vegetarisch beviel erg goed en gaandeweg besefte ik me dat met het argument ‘vlees is slecht voor het milieu’ wel raar was dat ik nog wel vis at, melk dronk en vooral kaas at. Hoewel de CO2 uitstoot van vis fors lager is dan van vlees en dit gezonder is dan vlees, is zowel kweekvis (antibiotica, uitputting van de zeebodem) als gevangen vis (sleepnetten die de bodem omwoelen, overbevissing, bijvangst) ook niet echt lekker voor de omgeving te noemen. Daarnaast is de CO2 uitstoot van de productie van kaas hoger dan dat van kippenvlees. Ook kwam ik er gaandeweg wel achter dat alle dieren in de bio-industrie op zijn zachtst gezegd niet het allerleukste leven hadden en – erg belangrijk – erg intelligente dieren zijn met een rijk gevoelsleven (met name varkens en koeien). En dit geldt niet alleen voor de dieren die geslacht worden, maar ook voor de dieren die gehouden worden voor hun melk en eieren, om maar te zwijgen over de jonge haantjes die zonder pardon door de shredder gaan en het feit dat kalfjes meteen na de geboorte bij hun moeder weg worden gehaald. Dit was eerst voor mij een beetje een “ik eet geen paard, want ze zijn zo schattig”-argument, maar is uiteraard een legitieme reden om hier zuivel en eieren voor af te zweren. Lees ook dit erg sterke stuk van Rutger Bregman wat deze redenen duidelijk samenvat: “Hierdoor werd ik in één klap vegetariër (en jij misschien ook)”

Zo verving ik mijn melk door soja- en amandelmelk, gebruikte ik geen eieren meer en leerde ik dat je die ook in baksels makkelijk kan vervangen en at ik steeds meer veganistisch. En wederom merkte ik dat juist door dierlijke producten niet meer te gebruiken ik steeds creatiever werd tijdens het koken, ik gevarieerder en gezonder ging eten en vooral dat mensen om me heen ook enthousiast hiervan werden. Uit alles blijkt dat mensen overtuigen puur op basis van argumenten als milieu, dierenleed en gezondheid niet werkt (tenminste bij een groot deel niet, bij mij dus wel), maar dat mensen overhalen met heerlijke gerechten die volledig plantaardig zijn wel. Daarnaast heeft een plantaardig dieet (mits voornamelijk bestaand uit verse ingrediënten en minder bewerkte producten) ook nog eens veel gezondheidsvoordelen heeft, ook in de preventie van enorm veel (ouderdoms)ziektes. Hoewel dit voor mij – misschien verrassend – geen hoofdreden is om veganistisch te eten, is het natuurlijk enorm mooi meegenomen.

Dan zijn er natuurlijk altijd de standaardvragen ‘hoe kom je aan je eiwitten?’, ‘kom je niks tekort’ en ‘maar mis je dan nooit kaas?’ en die kan ik beantwoorden met ‘lekker veel peulvruchten, noten en volkoren granen’ (die sowieso in elk voedingspatroon horen te zitten), ‘nee, als je gevarieerd eet kom je niks te kort, alleen B12 hoef je bij te slikken’ en ‘nee’. Daarnaast slik ik wel extra supplementen, met name ijzer, maar dat heeft meer te maken met mijn fanatieke sporten dan met mijn vega(n) dieet. En dan rest nog de reden waarom het ‘bijna volledig’ vegan is en dat is dezelfde reden waarom ik eerder niet volledig vegetarisch at. Mensen niet tot last willen zijn, omdat jij zo nodig veganistisch wil eten, het feit dat veel restaurants geen vegan opties hebben en de sterke behoefte aan een lekker stuk Tony’s chocolonely donkere melk pretzel toffee op zijn tijd. Maar wie weet maak ik de stap om volledig veganistisch te eten nog wel. Voor nu voelt dit prima en probeer ik op deze manier bij te dragen aan een duurzamere wereld, want – om het cliché maar te gebruiken – een betere wereld begint bij jezelf. En hoewel het bijna onmogelijk is om alles goed te doen qua voeding, consumptie in het algemeen, vlieg(reizen) en plasticgebruik, geloof ik dat elke kleine stap een stap in de goede richting is. Als iedereen een kleine stap neemt leidt dit namelijk wel degelijk tot grote veranderingen! Hopelijk draagt het volgende recept voor pasta met vegan ‘gehaktballen’ daar een beetje aan bij!

Ingrediënten voor 4 personen

Bonenballen

• 2 blikken kidneybonen
• 3 teentjes knoflook, fijngesneden
• 2 sjalotjes, fijngesneden
• 1 blikje tomatenpuree
• 50 g havermout
• 50 g champignons, fijngesneden
• 50 g zonnebloempitten
• 1 tl sojasaus
• 2 tl gedroogde oregano
• 1 tl gedroogde basilicum
• peper en zout

Saus

• 400 g gepeld tomaten uit blik
• 4 rijpe tomaten, in grove stukken
• 1 grote ui, fijngesneden
• 4 teentjes knoflook, fijngesneden
• 3 el verse of gedroogde Italiaanse kruiden (tijm, oregano, basilicum)
• 2 el balsamicoazijn
• peper en zout

Pasta & garnering

• 300 g volkoren spaghetti
• Verse basilicum
• Edelgistvlokken of vegan parmezaanse kaas

Benodigdheden

• Kookpan
• Koekenpan
• Grote kom
• Olie om in te bakken
• Blender/staafmixer/keukenmachine
• Oven

Bereiding

Giet de kidneybonen af en prak ze fijn in een grote kom. Fruit ondertussen de sjalotjes in wat olie en voeg daarna de knoflook  en de champignons toe en bak voor 2 minuutjes. Voeg dit toe aan de geprakte bonen samen met de kruiden, tomatenpuree, sojasaus en de havermout. Maal de zonnebloempitten fijn door deze in een keukenmachine of blender te doen (of met de staafmixer) en doe dit bij het bonenmengel. Voeg naar smaak peper en zout toe en kneed tot een stevig mengsel. Rol hier 12 – 15 balletjes en leg deze op wat bakpapier in een voorverwarmde oven van 180 graden voor 15 minuten.

Kook ondertussen de spaghetti volgens de aanwijzingen op de verpakking en fruit de ui. Voeg daarna de knoflook, de (verse) kruiden en de tomaten toe (zowel de verse als die uit blik). Roer goed door en laat een halfuur pruttelen zodat de saus wat dikker wordt. Voeg op het laatst de balsamicoazijn toe en breng op smaak met wat zout en peper.

Serveer de door de saus over de spaghetti heen te gieten, de bonenballen er op te leggen en te garneren met edelgist of vegan parmezaanse kaas en wat verse basilicum. Eet smakelijk!